Sposoby dziedziczenia cech to pytanie stare jak świat, mimo iż kilka wieków temu inaczej było formułowane. Chęć poznania tej wiedzy wynika z możliwości, jakie ona oferuje. Hodowla bardziej wartościowych dla człowieka roślin, chów zwierząt o wzmocnionych cechach, takich jak procent masy mięśniowej u kurcząt czy mleczność krów.
Dziś genetyka człowieka odpowiada na wiele pytań dotyczących dziedziczności chorób i jego skłonności, np. do używek. Bez badań Grzegorza Mendla kolejni badacze nie doprowadziliby nauki do poziomu, na jakim się obecnie znajduje.

Czeski zakonnik Grzegorz Mendel, żyjący w latach 1822 - 1884, prowadził swoje badania w przyklasztornym ogrodzie warzywnym w Brnie.

Jego głęboko przemyślane eksperymenty umożliwiły przeliczenie wyników z ogromną dokładnością, czyli metodami ilościowymi.

Pomysłowość przeprowadzonych badań polegała na odpowiednim dobraniu obiektu badań, wyizolowaniu czystych linii genetycznych posiadających identyczne cechy oraz dokładnej analizie matematycznej wyników.

Obiekt badań - groch zwyczajny

Obiekt badań stanowił groch zwyczajny (Pisum sativum) Roślina bardzo łatwa w uprawie, co eliminowało w dużej mierze możliwość utraty niektórych osobników przed osiągnięciem wieku, w którym stają się widoczne badane cechy.

W momencie rozpoczęcia prac na rynku dostępnych było wiele odmian tej rośliny, wykazujących genetyczne zróżnicowanie, różniących się łatwo zauważalnymi cechami, bez wartości pośrednich (np. pośrednią wartością jest kolor zielony dla pary kolorów - żółty i niebieski).

W badaniach genetycznych istotna jest możliwość kontrolowania przebiegu eksperymentu, czyli możliwość wyeliminowania przypadku. W badaniach Mendla elementem przypadkowości stałoby się samozapylenie roślin i zapylenie przez owady. Ponieważ kwiaty grochu są dwupłciowe, Mendel usuwał główki pręcików będące męską częścią kwiatu i produkujących pyłek, przeprowadzając sztuczne zapylenie pyłkiem pochodzącym od roślin o wybranych cechach. Możliwość niekontrolowanego zapylenia roślin przez owady Mendel wyeliminował zakładając na kwiaty torebki.

Izolacja czystych genetycznie linii

Izolacja czystych genetycznie linii trwała kilka lat, w czasie których eliminował rośliny niejednorodne pod względem wybranej cechy. Cech tych wybrał siedem:

      wysokość rośliny (niskie, wysokie)
      umiejscowienie kwiatów na pędzie rośliny (wzdłuż pędu lub na jego końcach)
      barwa kwiatu
      barwa łupiny nasienia (biała i szara)
      kształt strąków (wąskie lub pękate)
      barwa nasion (żółte i zielone)
      powierzchnia nasion (gładka i pomarszczona)

Badania genetyczne i ich wyniki

Główny etap badań rozpoczął się od skrzyżowania dwóch linii czystych genetycznie, pokolenie rodzicielskie, P, o przeciwstawnych cechach. Pierwsze pokolenie potomne, F1, wykazało cechy tylko jednej linii. Dopiero w drugim pokoleniu potomnym, F2, uzyskanym w wyniku skrzyżowania osobników należących do pierwszego pokolenia potomnego, ujawniła się druga, przeciwstawna cecha.
Za przykład może tu posłużyć badanie dziedziczności wysokości roślin. Pokolenie rodzicielskie stanowiły dwie linie, roślin wysokich i niskich. W pierwszym pokoleniu potomnym obserwuje się jedynie rośliny wysokie, natomiast drugie pokolenie potomne podzieliło się, dając wynik 787 roślin wysokich i 277 roślin niskich.

Wnioski

Prowadzone przez Mendla badania genetyczne umożliwiły wysnucie i sprawdzenie pewnych hipotez oraz sformułowanie podstawowych zasad dziedziczności. [...]

Tagi: , , , ,

Jedna odpowiedź do wpisu “Podstawowe zasady dziedziczności – Grzegorz Mendel”

  1. Tomasz pisze:

    Tak czytam, czytam i… jestem coraz bardziej zainteresowany. Pozdrawiam serdecznie.

Zostaw odpowiedź

Musisz się zalogować aby móc komentować.